G1. Zure iritziz, zein da zure gobernuaren ardatz nagusia bizitza-luzetasunean dituen zaintza-politiken inguruan?
Pirinio Garaietako Saila bere esku-hartze guztietan elkartasuna integratzen saiatu da, inbertsio soziala eskualde-garapeneko abiarazle bihurtuz. Horrela, 2017ko ekainean, Sailak garapen sozialerako plana onartu zuen Solid ‘Action65 ikuspegiaren bidez, tokian tokiko eragileekiko elkarreraginaren bidez eraiki zena. Gainera, egoiliarren beharrak asetzeko gai diren helburu estrategikoak ezarri zituen, eragile pribatuak, boluntarioak eta publikoak mobilizatuz.
Helburua politika publiko guztien erdigunean gizarte-politikak jartzea da eta kompartimentazioa saihestea, eragindako pertsonen parte-hartzeari arreta berezia jarriz.
Hartutako ikuspegiak helburu hauek ditu:
– Politika publikoen erdigunean politika sozialak jartzea “Inor ez baztertzea”
– Inplikatutako alderdi guztiak mobilizatzea (hautatutako ordezkariak/ eragileak/ erabiltzaileak/ bazkideak)
– Ikuspegi sistemiko batetik gizarte-garapeneko ikuspegi batera igarotzea
– Lurralde azpiko ainguraketa batean oinarritzea
Asmo horrekin eta esparru horretan, Sailak autonomia partekatuko eta oztoporik gabeko politika bat garatu nahi izan du politika sozial, mediko-sozial eta osasun-politika guztiekin, baina baita lurraldearen plangintzarekin (mugikortasuna, hirigintza…), jendearentzako arretarekin eta profesionalen koordinazioarekin ere. Politika horrek ardura guztien erdigunean pertsona egoiliarra jartzen du, politika publikoak ezartzen dituzten eragile guztiak mugiaraziz hiru maximotan: onuradunak askatasunez aukeratu ahal izatea bere bizilekua, bizitzako aldaketetara egokitu ahal izatea eta egunerokotasuna ondo bizi ahal izatea.
G2. Nola koordinatzen dira osasun-politikak gizarte-politikekin? Non daude oztopoak eta non sinergiak?
2011tik, Metodo bat ezarri da (MAIA) 60 urtetik gorako eta autonomia galdu duten pertsonei laguntzeko, adinekoei zuzendutako laguntza eta zaintza zerbitzuak lotzeko eta tresna oso bat eskaintzeko aukera ematen duen eredu bati jarraituz.
Honek ondorioztatu zuenez, pertsonei laguntzeko arloan erabakiak hartzen dituztenek, finantzatzaileek eta operadoreek elkarrekin lan egin behar dute, behar duten adinekoei zerbitzu harmonizatuak eskaintzeko.
Metodoaren ezarpena elkarren mendeko hiru mekanismotan oinarritzen zen:
– Gailuaren eragile nagusien arteko kontsulta.
– Lurraldeko edozein lekutan erabiltzaileen beharretara egokitutako erantzun harmonizatua ematen duen mostradore integratua.
– Egoera konplexuetan dauden adinekoen kasuen kudeaketa, epe luzerako jarraipen intentsiboaren bidez.
Egokia izan arren, eta gailu hau gehitu izan arren, ez zituen azken urteetan sortutako beste hainbat gailu ordezkatu (MAIA, PTA, PRADO, CLIC, etab.). Beste gailu hauek, ordea, egoera/patologia desberdinei eta publiko ezberdinei erantzuten diete. Dispositibo horien aniztasunak zaildu egin du erakunde horien egituraketa ulertzeko prozesua (bai profesionalentzat eta bai erabiltzaileentzat).
Koordinaziorako Laguntza Baliabideak (DAC) 2023an sortu ziren prozesua errazteko, atari bakar bat eskainiz egoera konplexuetan, bai egoera sanitarioak, sozialak edo mediko-sozialak izan.
Oraingo erronka, gizarte eta osasun eragile guztiak DAC baliabide berri honekin koordinatzea da, modu subsidiarioan esku hartzen duena.
Azkenik, 2025erako Sail bakoitzean Autonomia Zerbitzu Publiko bat (SPDA) sortzea aurreikusten da, eremu hori sinplifikatzeko beharrari ere erantzuteko. SPDA hau, Gizarte Segurantzaren bosgarren adarraren dinamikan kokatzen da, Gizarte-zorraren eta autonomiaren gaineko 2020ko abuztuaren 7ko Legeak sortutako autonomiari eskainita dagoena. Horren kudeaketa Autonomiarako Elkartasun Kutxa Nazionalaren (CNSA) esku utzi zen.
G3. Zer garrantzi du NEXT CARE bezalako estrategia bat sortzeak euro-eskualdean? Zertan lagunduko dio horrek zure erakundeari?
Proposatutako proiektua interesgarria da laguntzailek dituzten kezkak dimentsio guztietatik jorratzen dituelako, koordinazioari, elkartzeari, xede-publikoari zein profesionalei dagokienez. Beraz, dimentsio anitzeko proiektua da, erakunde publikoei, erakunde profesionalei eta azkenik, onuradunei mesede egingo diena (landa-eremuetan kaltetutako 400 adineko).
Gainera, egin beharreko esperimentuak oso eraginkorrak izango dira, tresnen garapena barne. TRANSIS LAB Plataforma Digitala ezartzea ere elementu indartsua da, esperientzia pilotuen eraginaren jarraipena eta ebaluazioa egiteko datuak ustiatzea ahalbidetuko duena.
Programa honen interesgarriena esperimentu ezberdinak partzeko aukera ematen duela da; hainbat kolaboratzailek eboluzio baliokideko testuinguruetan gizarte eta osasun esparruen arteko lankidetza ahalbidetzeko ezarritako estrategiei buruz egindako esperientziak elkarrekin partekatzeko aukera ematen duela: demografia eta gizarte arazoak, biztanleriaren zahartze nabarmenarekin, hurbileko zerbitzuen sakabanatzearekin (osasun-zerbitzuak, gizarte-zerbitzuak, elkarte-zerbitzuak), garatu beharreko autonomia-galera prebenitzeko estrategiekin partekatzen ditu.
Pirinio Garaietako Departamentuari dagokionez, programa hau are eta garrantzitsuagoa da; izan ere, 2024tik aurrera Saileko Autonomia Zerbitzu Publiko bat aurre irudikatzeko jarrera hartu du erakundeak.
Modu proaktiboan, SPDAren sorreraren helburua adinekoek eta haien zaintzaileek beren eskubideak eraginkortasunez ezartzeko dituzten oztopoekin amaitzea da. Haien bizitza sinplifikatu nahi da, komunikazioa erraztuz, hurbiltasuneko benetako zerbitzu publiko bat eraikiz, eta guztiontzako zerbitzu-kalitate bera bermatuz, lurraldeak eta egoera indibidualak alde batera utzita.
NEXT-CARE programak SPDA honen garapena erraztu behar du gure erakundean.